Archeobotanisch onderzoek op het voormalige HaVeP-terrein in Tilburg (Bronstijd en Middeleeuwen)
Rapportnummer 613
| Publicatiedatum 01 oktober 2012
Auteur Haaster, H. van & S. Lange
Download rapport
Tussen 26 juli en 22 december 2010 heeft Archol BV in opdracht van Volker Wessels Vastgoed bv een aanvullend Inventariserend Veldonderzoek in de vorm van proefsleuven met aansluitend een Definitief Archeologisch Onderzoek (DO) uitgevoerd in plangebied Tilburg PuijAcker. Dit plangebied maakte voorheen deel uit van het bedrijventerrein ‘HaVeP’ en ligt aan Oude Goirleseweg in Tilburg (figuur 1). De aanleiding voor het archeologisch onderzoek was de geplande nieuwbouw van woningen. Omdat de ondergrond hierbij zal worden vergraven, is in het kader van de Wet Archeologische Monumentenzorg een gefaseerd archeologisch onderzoek uitgevoerd, waarbij na elke fase is bepaald of een volgende fase nog noodzakelijk was. De eerste fase van het onderzoek bestond uit een Archeologisch Bureauonderzoek (augustus 2006), dat later is gevolgd door een verkennend en karterend veldonderzoek middels boringen (september 2006). Aansluitend is een Inventariserend Veldonderzoek middels proefsleuven uitgevoerd (september 2007). Op basis van deze bevindingen heeft het bevoegd gezag (de gemeente Tilburg) besloten dat de archeologische resten op het terrein in aanmerking komen voor een opgraving om te voorkomen dat het aanwezige bodemarchief zonder registratie verloren zou gaan. Het plangebied bevindt zich op een grote oost-west georiënteerde dekzandrug die vanaf het zuidwesten richting Den Bosch loopt. Het gebied vormt één van de hoogste landschappelijke delen van het grondgebied van de gemeente Tilburg. Aan weerszijde van het plangebied bevonden zich oorspronkelijk laaggelegen zones. Aan de westzijde lag een drassig heidegebied, het brongebied van De Blaak. In het oosten grensde het plangebied aan een gebied dat op het Minuutplan aangeduid staat als De Poelen, een laaggelegen drassig terrein waar de Korvelse en (mogelijk) de Oerlese Waterloop ontsprongen. Op deze smalle dekzandrug is in de Middeleeuwen pal ten noorden van het plangebied de nederzetting Korvel ontstaan. De hoogte waarop Korvel lag, tussen de natte gronden van De Blaak en de Korvelse Waterloop, moet, gelet op het wegenpatroon, van oudsher een belangrijke landschappelijke passage zijn geweest. Dit komt onder andere tot uiting in een typisch wegenpatroon waarbij verschillende wegen en paden bij Korvel bij elkaar komen. De passage maakte mogelijk van oudsher deel uit van een landroute die vanuit het zuiden (Alphen/Goirle) via het huidige centrum (Heuvel) richting het oosten liep. De landroute lag vermoedelijke mede aan de basis van de middeleeuwse nederzettingstructuur van Tilburg. De doorgaande route is één van de belangrijkste in Midden-Brabant en kan prehistorisch van oorsprong zijn – een indicatie hiervoor zijn de grafheuvels die zich langs de route bevinden. Het plangebied maakte tot het einde van de 19e eeuw deel uit van het akkergebied De Laar dat zich vooral aan de zuidzijde van HaVeP-terrein uitstrekte. Tijdens het veldwerk zijn uit een groot aantal verschillende grondsporen monsters genomen voor pollenonderzoek en onderzoek aan botanische macroresten. De vragen die bij dit onderzoek werden gesteld, betreffen de voedingseconomie, de milieuomstandigheden in de nabije en wijdere omgeving en de menselijke activiteit op en rond de vindplaats(en). Tevens zijn uit zestien middeleeuwse waterputten resten van de houten beschoeiing verzameld. De vragen hierbij hadden betrekking op houttechnologie, gebruikte gereedschappen, mogelijkheden voor datering, onderzoek naar primair of secundair houtgebruik en gebruikte houtsoorten. In het voorliggende rapport worden de resultaten van het pollen-, hout- en macrorestenonderzoek gepresenteerd.