Pollen- en macrorestenonderzoek aan een waterput en een mogelijke tuinlaag uit de 16e-17e eeuw van de site Witte Hoeve te Knokke (West-Vlaanderen)
Rapportnummer 1100
| Publicatiedatum 31 december 2018
Auteur Beurden, L. van, K. Hänninen & M. van Waijjen
Download rapport
In 2017 en 2018 werd door ABO NV een archeologische opgraving uitgevoerd
naar aanleiding van de geplande sloop- en bouwwerken ter hoogte van de Graaf
Jansdijk 536, de Witte Hoeve te Knokke (Prov. West-Vlaanderen). Tijdens het
onderzoek zijn sporen aangetroffen van voorlopers van de huidige hoeve,
waaronder een waterput uit de laat zestiende - vroeg zeventiende eeuw. Deze bakstenen waterput met houten fundering was gelegen tussen het
woonhuis en het noordelijk gelegen stalgebouw en had een buitenwerkse
diameter van 1,68 m. De opvulling van de waterput wordt gekenmerkt door de
aanwezigheid van een ca. 0, 50 m dik pakket met voornamelijk bouwpuin,
bestaande uit baksteen- en vloertegelfragmenten vermengd met een aanzienlijke
hoeveelheid gebruiksaardewerk (vulling 17). Op dit pakket bevond zich
een ca. 0,20 m dikke laag organisch materiaal die als een mestlaag
geïnterpreteerd kan worden (vulling 16). Dit wijst erop dat de
constructie na de opvulling met puin een nieuwe gebruiksfase kende.
De waterput zelf is geconstrueerd volgens een typisch zeventiende-eeuwse
constructie waarbij de eigenlijke bakstenen putwand is opgemetseld op een
houten zogenaamde ´zinkring´. De in de waterput aangetroffen puinlaag bevat
aardewerk uit de late zestiende tot vroege zeventiende eeuw. Mogelijk kan de opvulling en opgave van de put in verband gebracht worden met de
aanwezigheid van Spaanse troepen rond 1620, gezien het feit dat zich hier rond
die tijd het Spaanse hoofdkwartier van Graaf Fontaine met een versterkt
legerkamp bevond. Een aanwijzing hiervoor is de vondst van een deel van een
natuurstenen kanonskogel in de waterput. Andere aanwijzingen voor militaire
aanwezigheid of aanwijzingen die verwijzen naar het versterkte legerkamp zijn
bij het archeologisch onderzoek niet aangetroffen.
Boven en naast de waterput bevindt zich een (onderbroken?) laag met
organisch materiaal (laag 1 en 14). Deze laag zal langere tijd aan de
oppervlakte hebben gelegen om zich zo te kunnen ontwikkelen en kan mogelijk
als een tuinbouwlaag geïnterpreteerd worden. In coupe 3.11 is te zien dat deze
mogelijke tuinlaag onder de muren van de hoeve uit 1686 loopt. Dit betekent dat
de laag gedateerd kan worden na 1620 en voor 1686. Uit de vulling van de waterput is een staal genomen voor macrorestenanalyse.
Onderzoek hieraan kan informatie opleveren over het consumptiepatroon van de
bewoners van het terrein rond 1600/1620. Uit de antropogene, mogelijke tuinlaag
is een pollenmonster en een aanvullend macrorestenmonster genomen om
informatie te verkrijgen over het landschap na opgave van de waterput rond
circa 1600/1620, als ook over de aard van de laag.