Den Haag-Uithofslaan, vindplaats 3
Onderzoek aan zaden, pollen, hout en houtskool van een vindplaats uit de Romeinse tijd
Rapportnummer 373
| Publicatiedatum 01 januari 2008
Auteur Hänninen K. & M. van der Linden
Download rapport
1.1 ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK De omgeving van de Haagse Uithofslaan wordt ontwikkeld tot een gebied voor wonen en recreëren. In het kader hiervan zijn in 2003, 2005 en 2006 door de Afdeling Archeologie van de gemeente Den Haag opgravingen uitgevoerd.1 Vooronderzoek (boringen en proefsleuven) heeft uitgewezen dat het gebied met name in de Romeinse tijd en de late Middeleeuwen intensief bewoond is geweest. Deze bewoning concentreerde zich voornamelijk op de oeverwallen van het krekensysteem van de getijdegeul de Gantel. Uit de Romeinse periode dateren drie vindplaatsen die voor een groot gedeelte vlakdekkend opgegraven zijn. Het in dit rapport besproken archeobotanisch onderzoek heeft betrekking op vindplaats 3, de meest noordelijke van de vindplaatsen aan de westzijde van de Uithofslaan (zie figuur 1). De vindplaats ligt op oeverafzettingen van de Gantel. Het opgegraven oppervlak bedraagt circa 2,2 ha. Het betreft een inheemse nederzetting, omsloten door verkavelingssloten en onderverdeeld in twee percelen. Van het noordelijke perceel is een deel niet opgegraven omdat het buiten het plangebied valt. Hier is een huisplattegrond aangetroffen met drie verbouwingsfasen op nagenoeg dezelfde plek en in de zuidwesthoek zijn sporen opgegraven van een horreum. Op het zuidelijke perceel staan vijf huizen. Sporen van spiekers of horrea zijn zowel op het noord- als het zuidperceel aangetroffen. Tussen de twee percelen ligt een gebied waar geen sporen van bebouwing zijn gevonden. Mogelijk betreft het hier een weidegebied of akker. Figuur 1 Locatie van vindplaats 3 aan de Uithofslaan. Bron: Gemeente Den Haag. 1 Coördinaten 76.460/449.770. BIAXiaal 373 2 De voorlopige datering van de Romeinse bewoning aan de Uithofslaan begint rond het midden van de eerste eeuw na Chr. en duurt tot in de derde eeuw na Chr. Er zijn drie (overlappende) fases onderscheiden: fase 1 (ca. 70 tot 120/150), fase 2 (ca. 100 tot 200) en fase 3 (ca. 150 tot 220).21.2 VRAAGSTELLINGEN In het Programma van Eisen zijn diverse vraagstellingen geformuleerd. Hier worden alleen de vragen genoemd die zijn toegespitst op botanisch onderzoek.3 Een aantal ervan kan pas goed beantwoord worden als het onderzoek aan vindplaats 1 is afgerond en na overleg met geologen en archeologen. Om de vraagstellingen te beantwoorden is onderzoek gedaan aan zaden, pollen, hout en houtskool. Landschap - Is een vegetatiereconstructie te maken? Van welk milieu is sprake: zout, zoet, brak? Kan er iets gezegd worden over de watervoerende delen van de nederzetting: stromend (stroomsnelheid)-stilstaand, helder-troebel, mate van saliniteit enz. Nederzetting - Wat is de functie van de nederzetting en zijn activiteitenzones aan te wijzen? - Wat is de relatie tussen platteland, stad en militaire aanwezigheid (Forum Hadriani, Scheveningse weg, Ockenburgh, Rijswijk `de Bult', Middendelfland, Wateringse Veld)? Romanisering - Op welke wijze is romanisering in het archeobotanische materiaal weerspiegeld? Denk aan veranderende eetgewoontes (af te lezen aan de introductie of import van uitheemse cultuurgewassen) ? Voedseleconomie / middelen van bestaan - Hoe voorzag men zichzelf van voedsel? Wat is de relatie landbouw-veeteelt? - Welke cultuurgewassen werden verbouwd en waar? - Bestaat uitwisseling van producten? Wat zegt deze over netwerken m.b.t. de nederzetting op lokaal, (micro)regionaal en eventueel provinciaal niveau? - Is er wat te zeggen over de export van producten bv. levering aan de stad en het militaire apparaat (surplusproductie)?