Een archeobotanisch kijkje op Boerderij Groenesteijn in Den Haag (15e-18e eeuw)
Report number 479
| Publication date 01 augustus 2010
Author H. van Haaster
Download report
In januari en februari van het jaar 2009 is door de afdeling archeologie van de gemeente Den Haag archeologisch onderzoek verricht aan de Gaslaan 125.1 De aanleiding voor dit onderzoek werd gevormd door de geplande nieuwbouw van woningen, waarbij de ondergrond zou worden vergraven. Deze plannen vormden een ernstige bedreiging voor het plaatselijke bodemarchief, reden waarom het bevoegd gezag (gemeente Den Haag) besloot tot het uitvoeren van een Definitief Archeologisch Onderzoek. Op basis van historische documenten en kaartmateriaal, o.a. de kaart van Kruikius uit 1712 en de Kadastrale Minuut uit 1832, was bekend dat op het huidige terrein aan de Gaslaan vroeger een boerderij heeft gestaan (zie figuur 1). Deze boerderij stond bekend onder de naam Groenesteijn. Tijdens vooronderzoek (IVOp) werd de aanwezigheid van
behoudenswaardige resten (in de vorm van funderingen) van deze boerderij bevestigd. Uit historische bronnen is bekend dat de locatie in het midden van de 17e eeuw is afgezand door de familie Westerbeek. Het zand werd op grote schaal gewonnen en in de bouw gebruikt, als ophogingsmateriaal en voor grondverbetering in met name de in het veen gelegen natte gebieden rond de zich steeds verder uitbreidende stad Den Haag. Het gelijknamige kasteel van de familie Westerbeek lag aan de oostzijde van de huidige Oude Haagweg, op een steenworp afstand van boerderij Groenesteijn. Het kasteel werd in 1794 gesloopt. De in de 17e eeuw langs de Oude Haagweg gegraven waterverbinding tussen
Den Haag en het Westland, de Loosduinse Vaart, vormde een economische ader en stimulans voor de aanvoer van groente en fruit vanuit het Westland naar de stad en het vervoer van afgegraven duinzand naar de diverse bouwlocaties. Diverse in de nabijheid van de vaart gelegen boerderijen zoals Groenesteijn, Haagwoning en Engelenburch profiteerden ook van de mogelijkheden van het goederentransport over de aangelegde vaart. Boerderij Groenesteijn werd in 1874 gesloopt. Op de locatie verrees een weeshuis met dezelfde naam als de boerderij. In 1971 werd het weeshuis gesloopt om ruimte te maken voor een scholencomplex dat op zijn beurt voorafgaand aan de huidige nieuwbouw
gesloopt gaat worden. Tijdens de opgraving in 2009 zijn sporen aangetroffen vanaf de 15e eeuw. Eén van de oudste sporen op het terrein betreft een sloot met daarin aardewerk uit de 15de eeuw, die in de loop van de 18e eeuw is gedempt. Daarnaast zijn twee clusters van funderingen van een 17e- en 18e-eeuwse boerderij opgegraven met woon- en staldelen, een zuivelkelder en een hooiberg (figuur 2).